Айар Кут бүгүҥҥү ыалдьыта, норуот сөбүлүүр ырыаһыта Сардаана Осипова. Кинини иэйиилээх ырыаһыт быһыытынан дьон-сэргэ олус күүскэ ылынарын бары да билэбит, билинэбит.
Бүгүҥҥү кэпсэтиибит “Майа сайына” ырыа тула барыаҕа.
Корр. Сардаана, дьэ кэпсээн кэбис, Майатааҕы айар үлэҕин хайдах, кимнээҕи кытта саҕалаабыккыный?
С.О. Бэйэм дьиҥэ, алмаастаах Мииринэйгэ күн сирин көрбүтүм. Ийэм Мэҥэ Хаҥаласка, аҕам Сунтаарга төрөөбүттэр. Ол эрээри, эдэр сылдьан, Мииринэй куоракка үлэлии сылдьан, онно көрсөннөр ыал буолбуттар. Оскуоланы ийэм дойдутугар- Мэҥэ Хаҥаласка, Павловскай орто оскуолатын бүтэрбитим. Оскуола кэннэ араас сирдэринэн үлэлээбитим. Биир кэмҥэ, Табаҕаҕа үлэлии сырыттахпына, , Майаттан Василий Винокуров — Кыталык Баһылай уонна Баһылай Атласов, “дойдугар Майаҕа олохсуй, “Кыталык” оҕо үҥкүү норуодунай ансаамбылыгар ырыаһыт буол диэннэр көһөрөн аҕалбыттара. Ол кэмҥэ ырыаһыт Иван Аргунов Моорук Суолатыгар олохсуйбут, үлэлиир кэмэ этэ. Кинини эмиэ ыҥыран аҕалан үлэлэппиттэрэ. Ол 1988 сылга, “Кыталык” бэйэтэ туспа тэрилтэ буолбут кэмэ этэ. Оччоттон даҕаны киэҥ ис хоһоонноох үлэлээх, саха үҥкүүтүн үйэтитэр сыаллаах үлэлиирэ. Мин ырыаһыт быһыытынан үлэбин саҕалаабытым.
Корр. “Майа сайына” ырыа олус табыллыбыт ырыа диэн сыана быһааччы элбэх. Бу ырыаны күн сиригэр “оҕо курдук төрөтөн” таһаарбыт дьону билэҕин дуо?
С.О. Бэрт Хара тылларыгар, А.Л. Попов мелодиятыгарсуруллубут “Майа сайына” ырыаны оҕо эрдэхпиттэн истэ улааттаҕым дии. Мелодиятын айбыт Алексей Леонтьевич туһунан ахтан ааһыам. Үйэтин тухары култуура эйгэтигэр үтүө суобастаахтык үлэлээбит бэтэрээн- үлэһит, талааннаах режиссер, мелодист этэ. Элбэх ырыаларыттан бу “Майа сайына” уонна “Герой Попов туһунан ырыа” дьон- сэргэ уһулуччу ылынан, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ бэриллэн иһэр. Кини ырыаларын, саха эстрадатын талааннаах ырыаһыта Саарын ыллыыр, үйэтитэр.
Майаҕа олохсуйан, “Кыталык” оҕо үҥкүү народнай ансаамбылыгар үлэлии сырыттахпына, уоттаах-төлөннөөх комсомол аата бүтүн Сойуус үрдүнэн аатырбыта. Ити кэмнэргэ ыччат айар үлэтин өрө тутуу, көҕүлээһин элбэх этэ. Ол кэмнэргэ, “Сэргэ” группа үлэтин саҕалаабытыгар, онно көһөн, ырыаһыт быһыытынан ыллаабытым. “Сэргэ” группа гитариһа Егор Копылов айылҕаттан талааннаах музыкант этэ. Биир үтүө күн, “Сардаана, эн “Майа сайына” ырыаны репертуаргар киллэр, ыллаа” — диэн этии киллэрбитэ. Бу Егор Копыловтыын олус табыллан үлэлээбитим. Музыкаҥҥа табыллыы диэни билбит дьоллоохпун.
Егор ырыаларым фонограммаларын оҥорон биэрбитэ. Билигин даҕаны кини оҥорбут фонограмматынан ыллыы-туойа сылдьабын. Икки ырыаларбын саҥардан биэриэхпин баҕарабын да, дьиктитэ диэн, ким да ылыммат. Онон, “Майа сайына”, “Маҥнайгы ньургуһун” бастакыта хайдах оҥоһуллубутунан ылланаллар.
Дьон сөбүлээбит “Сэргэ” бөлөх үлэтин тохтоппутун кэннэ, “Кыталык” ансаамбылбар үлэм саҕаламмыта. Оччолортон олус биллиилээх “Майа сайына” ырыабын толоруубар анаан , балетмейстер Надежда Николаевна Константинова үҥкүү туруорбута. Онон, бу ырыабар аны “Майа сайына” диэн үҥкүү баар буолбута. Бу үҥкүү туруоруллуутун, толоруутун норуот олус биһирээбитэ. Онтон ыла, «Кыталык” репертуарыгар бу үҥкүү күн бүгүнүгэр дылы биһирэнэр.
Корр. Тоҕо дьон-сэргэ эйиигин “Майа сайына” ырыаны кытта сибээстиирий?
С.О. Дьэ, итинник диир дьон элбэх. Сардаана Осипова диэни иһиттилэр да, “Майа сайына” ырыаны ыллыахтаах диэн саныыллар, күүтэллэр. Биллэн турар, бу ырыа Майалар гимнэрин курдук, тумус туттар ырыалара буоллаҕа. Бу ырыа нөҥүө хас биирдии Майаҕа төрөөбүт-үөскээбит киһи кута-сүрэ, дууһатын иэйиитэ, кини киэн туттуута сыттаҕа дии. Мин элбэхтэ ыллыыбын да, хас сырыы ахсын син биир долгуйабын. Харахпар, айантан Майаҕа киирэн истэххинэ сыыр үрдүттэн, Майа барахсан, үөһэттэн бу уоттанан-күөстэнэн, киэҥ алааска бу нэлэһийэн сытар көстүүтэ киирэн кэлэр. Бу көстүү дьикти уонна ураты. Өссө ити бүтэһик күпүлүөтэ киһини олус долгутар ээ.
Сайдар Майабыт,
Саҥа Майабыт,
Эн биһи кэскилбит
Биһи дойдубут!- диэн тылларга Майам сайдан, тупсан турарын харахпар ойуулаан олус үөрэбин, долгуйабын. Сайдыылаах Майаҕа сиэннэрим олоруохтара, кинилэр оҕолоро улаатыахтара буоллаҕа.
Урут эдэр эрдэхпинэ араас сирдэргэ, куораттарга, ыһыахтарга ыллата илдьэллэригэр биир эрэ ырыаны, “Майа сайына” ыллыыгын диэтэхтэринэ, улаханнык өйдөөбөт этим. Биир эрэ ырыаны ыллыырбар итиччэ ыраах барыахпын наада дуу диэн санаталаан ыларым. Билигин, олоҕум орто омурҕанын ааһарбар, бу ырыа хайдахтаах курдук суолтата улаханын, дьэ өйдөөбүтүм. Бу күн сиригэр ийэҕэ, аҕаҕа, оҕоҕо, кэргэҥҥэ тапталы кытта төрөөбүт дойдуга таптал олус күүстээҕин, көрөөччүлэрим — ырыаны истээччилэрим нөҥүө өссө төгүл итэҕэйбитим. Онон даҕаны, бу “Майа сайына” ырыаны ыллыырым миэхэ улахан эппиэтинэс буолар. Толорон, ыллаан бүттэхпинэ сыанаттан, үөрбүт — дьолломмут, ырыаттан дуоһуйбут көрөөччүлэрим харахтарын көрөрүм, миигин үрдүккэ кынаттыыр!
Кырдьыга даҕаны, дьикти ээ, Сардаана Осипова уонна “Майа сайына” ырыа биир өйдөбүллээҕэ… Ол эрэн, Ырыаһыт буолан өбүгэтин төрөөбүт дойдутун ырыанан үйэтитиитэ айыллыы буоларын элбэх ырыа истээччитэ бигэргэтиэҕэ. Ол аналын Сардаана Осипова чиэстээхтик толорор. “Майа сайына” ырыанан, көрөөччүгэ, ураты иэйиилээх тапталы тиэрдэринэн.
Кэпсэттэ, Айар Кут түмсүү суруналыыһа Лариса Аввакумова
