Муус устар 6 күнүгэр, Марфа уонна Сергей Расторгуевтар аатынан государственнай Циркэ дьиэтигэр, Марфа Колесова-Расторгуева аатынан “Кылыһах куйаардыын ситимэ” ырыа куонкурса үрдүк таһымҥа ааста.
Хаартыскалары бу ссылканан киирэн ылыҥ https://yadi.sk/d/EIIYaEa_y8gs7g
Саха дьоно бары билэрбит курдук, Марфа Колесова-Расторгуева сахалыы кылыһахтаах куолаһынан, тойук туойан, сахалыы таҥнан, аан дойду таһымыгар саха норуотун биллэрбит ырыаһыт буоларын. Профессиональнай идэни баһылаат, оччотооҕу Сойуустан 200 тэн тахса киһилээх састаапка талыллан, Францияҕа, 2 ый устата сылдьыбыта.Киһи үөрэрэ диэн баар, 15 Союзнай республикалартан талыллыбыт састаапка икки автономнай республикалартан, Саха сириттэн Марфа Колесованы уонна Башкирияттан биир үҥкүүһүтү сүүмэрдээн ылбыттара.
Дьэ, онтон ыла ырыаһыт, тойуксут, циркэ артыыската М.П.Расторгуева саныыр санаатын, үлэтин, олоҕун Саха сиригэр искусство сайдыытыгар анаабыт үтүө киһинэн буолар.
Үлэтигэр, идэтигэр бэриниилээх үтүө киһини кэриэстээн Государственнай циркэ коллектива, СР култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга министиэристибэтин өйөбүлүнэн сырдык аатыгар сүгүрүйүү уонна саха ырыата сайдарын туһугар диэн куонкурус биллэриллибитэ. Куонкурус олус сэргэхтик ааста. Бу күн кытта кэлбит дьоннор санааларын үллэһиннилэр.
“Алдаана” (сал.А.Ф.Семенова), биһиги Томпо улууһун, Кириэс-Халдьаайы, Н.Н.Туласынов аатынан норуот айымньытын киинин иһинэн 2016с. тэриллибиппит. Олохтоох кулуубпут ыытар бары тэрээһиннэригэр, улууспут дьоро киэһэлэригэр куруук кыттабыт. 2019 сылга “Лучший сельский клуб” (директор А.С.Баланова) буолбуппут. Үлэбит тахсыылаах буолбутунан олус киэн туттабыт. Бу тэрээһиҥҥэ өрө көтөҕүллэн туран кытынныбыт. Циркэ коллектива үөрэ-көтө көрүстүлэр. М.П.Расторгуева ыллаабыт ырыаларын дискэтин бэлэхтээтилэр, аһыыр аспыт талоннарын биэрдилэр. Биһиги көлүөнэ Марфа Петровна ырыаларынан олорбут дьон буоллахпыт дии. Саха дьахталларыттан чаҕылхай киһи. Биһиги бөлөхпүт Марфа Петровна куруук ыллыыр “Таптыаҕыҥ ийэни” уонна “Саха үҥкүүтэ” ырыалары ыллаатыбыт. Тэрийээччилэргэ махталбытын этэбит.
Екатерина Веревкина, (Дьокуускай): “Рекламаны көрөн кытта кэлбитим. Ыллыырга, туойарга аҕам үөрэппитэ. Аҕам Иннокентий Веревкин тута хоһуйан туойар үгэстээх этэ. Үс бииргэ төрөөбүттэр Иннокентий, Алексей, Михаил Веревкиннар ырыаны, тойугу, оһуохайы толорон дьон кутун туталлара. Биһиги аҕабыт кыра эрдэхпититтэн ырыаны доҕор оҥосторго уһуйбута, ханна да сырыттарбыт, ыллата-тойуктата сылдьар этэ. Ырыа куттаах дьиэ-кэргэн этибит диэххэ сөп. Марфа Колесова-Расторгуева кылыһахтаах куолаһын ама ким умнуой? Бүгүҥҥү тэрээһиҥҥэ кыттааччы элбэх, анал көстүүм кэтэн, ыраахтан оҥостон кэлбиттэр. Мин “Кымыс ырыата”, “Кэрэ Куо”, “Ыһыахха ыҥырыы” ырыалары ыллыыбын. Инникитин кыттар дьону бэлэмнээһин баара буоллар. Бу куонкурус өссө да сайдан иһэригэр баҕарабын.”
Алгыс түмсүү(Тулагы Киллэм,Сыырдаах бөһүөлэгэ). Биһиги 2015 с. тэриллибиппит. Салайааччыбыт- Людмила Федорова. Бүгүҥҥү күрэххэ 14 буолан кэллибит, республика таһымыгар бастакы холонуубут буолар. Марфа Расторгуева аатын билэ улааппыппыт. Кини талааныгар сүгүрүйэбит. Аан дойду таһымнаах саха ырыаһыта Марфа Расторгуева аата киэҥ куйаарга иһилиннин.
Зинаида Кононова-Меликова, мин куоракка олоробун, Өлүөхүмэ улууһуттан төрүттээхпин. Быйыл элбэх ырыа куонкурустарыгар кытынным. Ол курдук, “Эн сулускун 50+”, Горнайга ыытыллыбыт саха талааннаах ырыаһыта Раиса Захарова кэриэһигэр ыытыллыбыт куонкуруска, онтон дьэ бу кытта сылдьабын. Бэйэм култуура эйгэтин үлэһитинэн үлэлээбит буоламмын, олоххо актыыбынай позициялаахпын. Марфа Колесова ыллыырын, сценаҕа тутта-хапта сылдьарын, таҥнар таҥастарын олус биһириибин. Манна кыттарбар бэйэм эмиэ киниэхэ майгыннаан оҥостон кэллим. В.Ноев “Кыракый кыысчааммар”, А.Алексеев “Таптыыбын” ырыалары толордум. Саха ырыаһыт дьахтара М.Расторгуева аата киэҥ куйаарга көттүн.
Ю.Е.Платонов, РФ үтүөлээх артыыһа, СР норуодунай артыыһа,дьүүллүүр сүбэ бэрэссэдээтэлэ, “Бу куонкуруска орто саастаах дьон элбэх, эдэрдэр аҕыйахтар. Куонкурус сыала-соруга- саха кылыһаҕын сайыннарыы диэн. Саха кылыһаҕа тойукка толору баар. Билигин кылыһахтаах ырыаны суруйарга анал балаһыанньа суруллуон наада дии саныыбын. Саха ырыатын кылыһаҕа диэн ырыаны, тойугу толоруу идеала ( певческий идеал) буоллаҕа дии. Онон, маннык куонкурустары ыытан саха искусствотын сайыннарыы буолар. Марфа Колесова-Расторгуева тойугар толору кылыһахтаах этэ. “Улуу Лениҥҥэ, махтал!” тойугунан Сэбиэскэй Сойуус 50 сылын көрсө фестивальга, Францияҕа, 15 Союзнай республикаларын кытта соҕотох Саха сириттэн кыттыбыта. Мин онно ити тойугу “Спасибо, великому Ленину!” диэн переводтаан биэрбитим. Ол тойугунан икки ый устата 70ча кэнсиэри көрдөрөн, ситиһиилэнэн кэлбитэ. Бу куонкурус сылтан сыл таһыма үрдээн, саха норуотуттан бастакынан Аан дойдуга саха кылыһаҕын иһитиннэрбит Марфа Колесова-Расторгуева аатын ааттатыаҕа диэн бүк эрэллээхпин.
Куонкурус ситиһиилээхтик түмүктэнэн, киэһэ үөрүүлээх чааска кыайыылаахтар ааттара ааттанна, дьоро киэһэ саҕаланна. Ол курдук, 1ст.Лауреат Ксения Белолюбская( Дьокуускай) уонна РФ үтүөлээх артыыһа, СР норуодунай артыыһа Юрий Платонов анал бирииһэ, 2ст. Лауреат Николай Куприянов (Наахара с.), 3 ст. Лауреат Бүлүүттэн Светлана Харлампьева буоллулар. Түмсүүлэргэ-1 ст. Лауреат Дьуегэлиилэр (Дьокуускай), 2ст. Лауреат Алдаана (Томпо улууһа), 3 ст Лауреат Дьүөгэлиилэр (Наахара с.), Гран При Алгыс (Тулагы Киллэм). Элбэх кыттааччы дьууллуур Сүбэ, Марфа Петровна кэргэнин РФ уонна СР үтүөлээх артыыһа Сергей Расторгуев,аймахтарын, доҕотторун, бииргэ үөрэммиттэрин анал бириистэрин тутан үөрдүлэр-көттүлэр. Гала кэнсиэркэ СР култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга министирэ Ю.Куприянов эҕэрдэлээтэ, бириис туттарда.
Гала кэнсиэр ырыаһыттарын А.Егоров салайааччылаах СР Государственнай циркатын оркестра доҕуһуоллаата, СР үтүөлээх артыыската В.Аманатова М.Кузьмина салайааччылаах “Леди+” үҥкүү ансаамбыла, циркэ артыыстара, М.Саморцева салайааччылаах балет көрөөччүлэр дууһаларын туттулар. Гала кэнсиэргэ М.П.Колесова-Расторгуева сөбүлээн ыллыыр ырыаларын куонкурус кыайыылаахтара, номинаннара толороннор, талааннаах ырыаһыт Марфа Колесова-Расторгуева аатын, ыллаабыт ырыаларын үйэтиттилэр. Бүтэһиккэ, С.В.Расторгуевтан санаатын үллэстэригэр көрдөстүбүт:” Мин Марфа Петровналыын 1974 сыллаахха ыал буолбуппут. 1981 сылтан иккиэн куруук бииргэ сылдьан гастроллуур буолбуппут. Аан дойду, Россия элбэх куораттарынан сылдьыбыппыт. Олус талааннаах этэ. Ыллыырын, тойуктуурун таһынан, кэлин миигин кытта оригинальнай жанрдарга кыттар буолбута. Биһиги бэйэ- бэйэбитин ситэрсэн биэрэр этибит. Айар үлэтигэр олох олохтоохтук ылсара, репетицияланарын дьэ, олус сатыыр киһи этэ. О.Иванова, В.Андросов, В.Ноев ырыаларын ыллыыра. Саамай бастыҥ, табыллыбыт ырыатынан “Эдэр саас” ырыата буолар.1974с. Бүтүн Сойуустааҕы ырыа куонкурсугар үһүс туурга киирбитэ. Аан дойду таһымыгар сахалыы ырыаны, үҥкүүнү, хомуһу таһаарбыт киһинэн Марфа Петровна буоларын саха дьоно үрдүктүк сыаналыыллар. Бу куонкурус аан бастаан Наахараҕа саҕаламмыта. Инникитин элбэх ыччат сахалыы ыллыырыгар, ыллыыр таһым үрдүүрүгэр үлэлэһиэхпит. Бүгүҥҥү күҥҥэ элбэх киһи кытынна. Куонкурус үчүгэйдик ааспытын кыттыбыт дьон, Марфа Петровна ыллыыр ырыаларын истибит дьон дьолломмут сирэйдэриттэн да киһи билэр.Бары үөрэ-көтө сылдьаллар. Түгэнинэн туһанан бу куонкуруска бириис туруорбут дьоммутугар барҕа, махтал тылларын этэбит, аныгыскы куонкуруска көрсүөххэ дылы»
Дьэ, бу курдук 5 республиканскай “Кылыһах куйаардыын ситимэ” куонкурус үрдүк таһымҥа ааста. Кырдьык да, М.П.Колесова-Расторгуева аата, ырыата аан дойду таһымыгар үйэтитиллэригэр бастакы хардыылар баалларын бэлиэтиибит, аны билигин сылтан сыл өссө үрдүк таһымҥа тахсарын кэтэһэбит, баҕарабыт, күүтэбит!!!
“Айар Кут” сурунаал кэллэктиибэ