Саха Республикатын киһи быраабын араҥаччылыыр «Ньурбакаан» уопсастыбаннай холбоһук 15 сыллаах үбүлүөйдээх дьоро киэһэтигэр, муус устар 24 күнүгэр, «Россия — моя история» историческай музейга элбэх киһи муһунна.
Биир дойдулаахтар дьоро киэһэ саҕаланыан иннинэ фойеҕа Балакшин Георгий Дмитриевич «Саныаҕыҥ, доҕоттоор, ааспыты!» былыргы хаартыскаларын медиа проектарынан уонна «Ньурбакаан»холбоһук талба талааннаахтарын быыстапкатын сэргээн көрдүлэр. Георгий Дмитриевич олус киэҥ ис хоһоонноох хаартысканы хомуйбутун кэпсээтэ. “Сэрии иннинээҕи Дьокуускай”, “Г.Д.Балакшин төрүттэрэ” (Тимоофеевы-Балакшины), “Арассыыйа улуу дьоно-Саха Сиригэр” (поэт Е.Евтушенко, худуоһунньук О.Целков, сурунаалыыс, суруйааччы Л.Шинкарев) диэн тутуллаах хаартыскалары көрдүлэр.
Уус талааннаахтарын быыстапкалара киэҥ сааланы толору ууруллубуттар. Тыыл, үлэ бэтэрээнэ М.И.Иванова быысапканан тикпит паннолара, оҕуруонан чаппарааҕа, таҥас лоскуйдарынан аттаран тигии, СР үтүөлээх учуутала, тыыл бэтэрээнэ М.Н.Степанова “Историяны открыткалар кэпсииллэр” диэн араас кэминээҕи почтанан ыытыллар открыткалара, В.В.Михайлова кылынан өрүллүбүт бэргэһэлэрэ, суумката, убаһа кутуругуттан дэйбиирэ, Н.Т.Ушканова өрүү былааттара, тыыл, үлэ бэтэрээнэ В.К.Хоч кыбытыы сабыылара, Е.П.Семенова араас быһыылаах хаар кыырпахтарын сакылаат хаҕыттан кырыйбытын муспут альбома, аныгы оҕуруонан тикпит илин-кэлин кэбиһэрдэрэ, о.д.а. оҥоһуктары кэлбит эрэ киһи бары сэргээтэ.
Дьоро киэһэ саҕаланыытыгар сахалыы таҥастаах эдэр ыччаттар ыалдьыттары кымыстаах чороонунан, арыылаах алаадьынан, үтэһэлээх этинэн айах тутан көрүстүлэр. Айыылартан көрдөһөр алгыһы Горохов Александр Кононович толордо.
Ыччат эҕэрдэ үҥкүүтүн кэнниттэн сценаҕа үһүйээҥҥэ кэпсэнэр Ньурбакаан үс уолунаан киирэн кэллэллэр. Ньурбакаан уобараһын Саха Өрөспүүбүлүкэтин народнай, Арассыыйа үтүөлээх артыыската, Ньурба улууһун бочуоттаах гражданина Николаева Изабелла Васильевна, бастакы уолун уобараһын — «Айар Кут» медиа-бырайыак ааптара, «PROФOTO» студия салайааччыта, Россия суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин эдэр суруналыыстарын түмсүүтүн бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта Егор Иванов, иккис уолун уобараһын 2013 с. СӨ Ыччат ыһыаҕын многоборьеҕа кыайыылааҕа, 2018 с. А.Баишев бирииһигэр многоборьеҕа күрэх кыайыылааҕа, 2019 с. СӨ ИДьМ-тын бирииһигэр аһаҕас турнир кыайыылааҕа Владимир Федоров, үһүс уолун уобараһын М.Аммосов аатынан ХИФУ геологоразведочнай факультетын ТР-16 үһүс кууруһун устудьуона, биллиилээх спортсмен Максим Васильев итэҕэтиилээхтик толордулар.
Күндү дьонум-сэргэм, Ньурбакаан удьуордара!
Ыччат дьонум барахсаттаар,
Төрүт түөлбэбит олоҕунан
Төлөрүйбэт төлкөлөнөн
Дьылҕаны түстүүр сиэринэн
Көхтөөх үлэ көтөллөнөн,
Үрдүктэн үрдүккэ дьулуһуҥ,
Мохсоҕоллуу дьулайбакка,
Үөһээ-үөһээ көтө-дайыҥ
Ньурбалардыы чугуйбакка,
Иннигит хоту дьулуһуҥ!- Ньурбакаан кэс тылын норуотугар эттэ.
Эдэркээн Хаарчаана Угапьева ааҕыытыгар «Дойдум барахсан” хоһоону биир дойдулаахтара уруйдуу көрүстүлэр.
Эттэххэ дөбөҥ. Ол эрээри адьас аҕыйах сыллааҕыта «Ньурбакаан» общественнай холбоһук тэриллибитэ курдук этэ дииллэр да, үлэтэ үксүн дьон барыта сөҕөр. Бу сыллар устата “Ньурбакаан» холбоһук дьон олоҕо тупсарын туһугар, киһи быраабын араҥаччылаан, дьоҥҥо-сэргэҕэ күүс-көмө буолан кэлбитин киэн тутта этэн диктор сыанаҕа «Россия — мин историям» музей-комплекс методиһын, биир дойдулаахтарын Виктор Борисович Борисовы ыҥырда.
Виктор Борисович, Ньырбакаан историческай уобараһын арыйан кэпсээтэ уонна«Под крылом Ньурбакаана» диэн документальнай киинэни аан маҥнай көрөллөрүгэр ыҥырда. “Бу киинэ 2014 сылтан 2017 сылга диэри оҥоһуллубута. Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуоттарын аудиовизуальнай нэһилиэстибэтин национальнай киинин үлэһиттэрин- Петр Петрович Романов, сценарист Любовь Апаллоновна Лобанова уонна режиссер-оператор Семен Семенович Андреев көмөлөрүнэн киинэ күн сирин көрдө. Онон, биир дойдулаахтарбыт бу история кэрэһитэ буоларын бигэргэтиэххит, киэн туттуоххут” -диэтэ. Тыл этии кэнниттэн, киинэттэн быһа тардыыны иһийэн олорон көрдүлэр, киинэни оҥорбут үтүөкэн дьонноругар махталларын бэлиэтин ытыс дохсун тыаһынан тиэртилэр.
Салгыы сыанаҕа Саха Өрөспүүбүлүкэтин киһи быраабын араҥаччылыыр общественнай «Ньурбакаан» холбоһук салайааччытын, СӨ социальнай хааччыйыы эйгэтин үтүөлээх үлэһитэ, СӨ бочуоттаах бэтэрээнэ, Пенсионнай сулууспа бэтэрээнэ Алевтина Алексеевна Николаеваны ыҥырдылар.
Бүгүҥҥү үөрүүлээх күҥҥэ бэйэтин эҕэрдэтин Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Антонина Афанасьевна Григорьева кэлэн үтүө тыллары эттэ уонна наҕараадалары туттарда.
Кини кэнниттэн Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа баайыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэт бэрэсэдээтэлэ Владимир Михайлович Прокопьев, «Ньурба» улууһун түмсүүтүн салайааччыта Аркадий Филиппович Саввинов, Арктическэй государственнай культура уонна искусство институтун Саргылана Семеновна Игнатьева ректордаах, проректор Станислав Семенович Иванов, Дьокуускай куоракка Ньурба оройуонун баһылыгын бэрэстэбиитэлин Игорь Иванович Яковлев, 4 нүөмэрдээх коррекционнай оскуола үөрэх чааһыгар завуч Наталья Васильевна Игнатьева дьонноругар- сэргэлэригэр тыл үтүөтүн, баҕа бастыҥын анаатылар . Биир ураты түгэнинэн саха киэн туттар киһитэ Улуу Өксөкүлээх сиэнигэр, саха биллиилээх суруйааччыта РеасАлексеевич Кулаковскай кыыһыгар Раиса Реасовна Кулаковская эҕэрдэ тылын этиитэ буолла.
«Эрэллээх Ньурбакаан удьуора, уруйдан уостубат уоххунан» Ньурбаттан төрүттээх айар куттаах дьон кэнсиэртэрэ буолла.Кэнсиэркэ СӨ үтүөлээх артыыската, Ньурба күөрэгэйэ Алевтина Лукинова, АГИКиИ «Аар Аартык» народнай коллектива, народнай музыкальнай премия лауреата “Сыл бастыҥ эдэр ырыаһыта” номинация кыайыылааҕа Кирилл Матвеев, “Ньурбакаан” фольклорнай ансаамбыл солистката Валентина Михайлова,СӨ уопсай үөрэхтээһинин үтүөлээх учуутала М.Н.Скрябина салайааччылаах “Күн оҕолоро” үҥкүү ансаамбыла уонна виртуоз-хомусчут, норуоттар икки ардыларынааҕы “Биир күн” куонкурус кыайыылааҕа Айсен Аммосов толоруулара, Ньурба кэрэ куоластааҕа, ылбаҕай ырыалааҕа Ирина Николаева, Арктикатааҕы култуура уонна искусство институтун устудьуона Дьулустан Павлов толоруутугар фокус, “Ньурбакаан” ансаамбыл солисткалара Зоя Мартынова, Мария Феоктистова дуэттара, эстрада ырыаһыта, биллиилээх продюсер Антон, ырыаһыттар Жанна Иванова, Анастасия Иванова, Ураты куоластаах,умнуллубат талааннаах ырыаһыппыт Никииппэр Семенов уола Юлиан Семенов, СӨ үтүөлээх артыыһа, “Туймаада” Судаарыстыбаннай ансаамбыл солиһа Илья Николаев уонна коллективын кытта толорбут нарын ырыалара хас биирдии көрөөччү дууһатын таарыйдылар, өрөгөй үөрүүнү бэлэхтээтилэр.
Уон сыллаах үбүлүөйүн быйыл туолбут “Ньурбакаан” фольклорнай ансаамбыл, СӨ культуратын туйгуна, Ньурба улууһун Дархан этээччитэ, СӨ үтүөлээх этээччитэ Мария Бассанова туруорбут “Өбүгэм алааһыгар” үҥкүү, Суорун Омоллоон аатынан ОуоБГТ солистара Тимофей Федотов уонна Александра Ларева толоруутугар балет, Валерий Беляев салайааччылаах СӨ Муусука үрдүк оскуолатын иитиллээччилэрин толоруутугар “Духовой квинтет”, сэдэх талааннаах, кумаҕынан араас уруһуйдары оҥорор Жанна Игнатьева-Кумах Кыыс нүөмэрэ, СӨ культуратын туйгуна, Саха Бриллиантовай цииркэтин артыыската Александра Николаева холууптарынан оригинальнай нүөмэрэ ураты истиҥ болҕомтону ыллылар. Кэнсиэр олус үрдүк таһымҥа барда. Кэнсиэри биллилээх режиссер, Саха Өрөспүүбүлүкэтин искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ Александр Титигиров туруорда, ылбаҕай ыытааччыларынан Максим Березин, Мария Андросова, Лена Петрова үлэлээтилэр.
Саха Республикатын киһи быраабын араҥаччылыыр «Ньурбакаан» уопсастыбаннай холбоһук 15 сыллаах үбүлүөйдээх дьоро киэһэтигэр кэлбит дьон тэрээһин үрдүк таһымын бэлиэтээтилэр, биир дойдулаахтарын талааннарыгар сүгүрүйэллэрин биллэрдилэр, махтаннылар.
Күлүмэх хоһуун дьоннордоох, күɵх Ньурба дьоно – сэргэтэ сарсыҥҥыга эрэллэнэн, дойдуларын аатын ааттатар дьон баарыттан, кырдьык да, астыннылар. Улуу ɵбүгэлэрэ Ньырбакаан Ийэ Хотун алҕаабыт кэс тылын толорор, ууһатар дьоннордоохторунан киэн туттуу хас биирдии кэлбит киһиэхэ эрэли, күүстээх санааны үөскэттэ.
«АЙАРКУТ» МЕДИА БӨЛӨХ
ХААРТЫСКАЛАРЫ БУ ССЫЛКАНАН КИИРЭН ЫЛЫАХХА СӨП
https://yadi.sk/d/8otZ7H2ZlWY_BQ
